مردم روم، با خلق و خوی عملی تر از یونانیان، در محدوده امپراتوری خود، معماری بسیار سودمندی را توسعه دادند. این بیش از هر چیز، یک تمدن شهری بود، شبکه ای از شهرها که از نظر نظامی تسلط داشتند. بنابراین، ایده حکومت نظامی اساس معماری رومی بود که همیشه در شهرها یک چارچوب مرجع داشت.
وقتی رومی ها دیوارها، قنات ها، جاده ها، طاق های پیروزی و غیره ساختند، فقط قلمرو امپراتوری خود را تقویت کردند و معماری را در خدمت خود قرار دادند. بنابراین معماری آن معنای سیاسی روشنی داشت.
آنها از انواع مصالح -سنگ، بتن یا ملات و آجر- در ساخت و سازهای جامد خود استفاده کردند.
-سنگ: گاهی از سنگهای نامنظم وصل شده با ملات استفاده می کردند. این نوع سپتوم است که به آن opus incertum می گویند. گاهی اوقات به سنگ شکل هرم با پایه مربع می دادند که با قرار دادن آن در دیوار، نوعی پارتیشن در شبکه ای به نام opus reticulatum ایجاد می کرد. اما این دکل ashlar، opus quadratum، مهمترین است. بر اساس سیستم طناب (قطعه ای که به موازات دیوار قرار می گیرد) و در عرض (قطعه عمود بر دیوار) به طور متناوب چیده شده است. گاهی اشلرها چهره خارجی را با تحدب جلوه می دادند که ظاهری تزئینی به آنها می بخشید. به آن ashlar padded ashlar می گویند.
-بتن: (opus cementerium) یا سیمان، ساخته شد.با مخلوطی از آب، ماسه، آهک و سنگریزه، تعیین می کند که چه زمانی یک توده جامد و تخریب ناپذیر خشک می شود.
-آجر: (opus lateritium) از قطعات مستطیلی بزرگ با ضخامت کم تشکیل شده است. O pus mixtum، معمولی در امپراتوری پایین، از چیدمان لایه های متناوب آجر و سنگ، با تضاد رنگی هماهنگ تشکیل شده بود.
اگر معماری یونانی آرشیترو شود، یعنی با راه حل های افقی (آرشیتر، لنگه) مشکل سقف را حل می کند، معماری رومی طاقدار است، چون از طاق و طاق استفاده می کند. به همین دلیل، این یکی بسیار پیچیده تر از آن یکی است. قوس مورد استفاده به صورت نیم دایره یا نیم دایره است. تا آنجا که به طاق ها مربوط می شود، علاوه بر گنبد، از طاق های بشکه ای و کشاله دار استفاده می کردند.
آنها دستورات یونانی را پذیرفتند و چیزهای جدیدی را معرفی کردند:
- راسته توسکانی (نوع دوریک): از یک پایه و پایه با چنبره ضخیم تشکیل شده است، شفت صاف و با انتازی است. سرستون که قبل از آن یک گون (یک چنبره کوچک) و یک حلقه قرار دارد، توسط اکینوس (یک چهارم دور) و چرتکه تشکیل شده است. این نظم دوریک-توسکانی از معماری اتروسکی نشأت می‌گیرد.
- نظم مرکب: سازش بین ایونی و کورنت. سرستون مرکب دارای برگ‌های آکانتوس به سبک کورنتی بود، اما دو ردیف تخمدان و مروارید و طومارهای بزرگ برگرفته از آیونیک نیز دارد. در همان زمان، انگلاتورها به طور قابل توجهی غنی می شوند. دیوارها با نقش برجسته‌های حلقه‌های تزئینی تزئین می‌شد (برگ‌هایی که با روبان به هم متصل می‌شدند و نوار حجیمی را تشکیل می‌دادند که به آن آویزان می‌شد.انتهای) و بوکرانئوس (جمجمه گاو).
ثمره فایده‌گرایی رومی، مهمترین بخش معماری آن معبد (مانند یونان) نیست، بلکه ساخت‌وسازهای عمرانی، کارهای عمومی با هدف عملی خواهد بود. سازه‌های بزرگی که در De architectura، رساله‌ای 10 جلدی گردآوری شده‌ایم، گردآوری شده توسط ویتروویوس در اواخر قرن اول قبل از میلاد، گردآوری شده است.
